''Εγκάρσιες υπερυψωμένες λωρίδες οδοστρώματος για μείωση της ταχύτητας των οχημάτων (σαμάρια)''

ΔΜΕΟ/ε/οικ/690/02.11.92 (σαμαράκια)

1. ΓΕΝΙΚΑ

Με την αύξηση του αριθμού των οχημάτων , γίνεται πλέον απαραίτητη η χρήση μέσων που οδηγούν σε ελαττωμένες ταχύτητες και συνεπώς σε αύξηση της ασφάλειας των πεζών.

Παρόμοια μέσα είναι :

α. Τα οπτικά (σήμανση οδών)

β. Τα ηχητικά

γ. Συνδυασμός οπτικών και ηχητικών μέσων

δ. Τα εμπόδια (ειδικές διαμορφώσεις οδών με περιπορεία κ.λπ.)

ε. Οι εγκάρσιες υπερυψωμένες λωρίδες οδοστρώματος (σαμάρια)

Τα ''σαμάρια'' κυρίως χρησιμοποιούνται σε δρόμους μικρής κυκλοφορίας και όταν όλα τα υπόλοιπα μέσα που προαναφέρονται έχουν αποτύχει στο να μειώσουν τις ταχύτητες των οχημάτων.

2. ΣΚΟΠΟΣ

Η διέλευση των οχημάτων πάνω από τα ''σαμάρια'' προκάλει δυσάρεστα συναισθήματα που εξαναγκάζουν τους οδηγούς να μειώσουν την ταχύτητα των οχημάτων τους. Σε καμμία περίπτωση όμως η διέλευση πάνω από αυτά δε θα πρέπει να προκαλεί βλάβες σε οχήματα και επιβάτες. Σκόπος της παρούσης Τεχνικής Οδηγίας είναι ο καθορισμός :

-Των περιοχών εφαρμογής (τύπος οδού , κυκλοφοριακός φόρτος , σύνθεση κυκλοφορίας κ.λπ.)

-Των γεωμετρικών χαρακτηριστικών (μήκος και ύψος σε συνδυασμό με την ταχύτητα , όχημα κ.πλ.)

-Των υλικών και του τρόπου κατασκευής

-Των θέσεων εφαρμογής (αποστάσεις μεταξύ των λωρίδων , αποστάσεις από την αρχή οικοδομικού τετραγώνου κ.λπ.)

3. ΠΕΡΙΟΧΗ ΧΡΗΣΗΣ - ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΟ ΑΠΟΦΥΓΗ

Τα ''σαμάρια'' μπορούν να εφαρμόζονται σε ειδικές περιπτώσεις αστικών οδών , που εξυπηρετούν αποκλειστικά τοπική και όχι διαμπερή κυκλοφορία οχημάτων , σε συνδυασμό με έντονη μετακίνηση πεζών.

Δεν επιτρέπεται η χρησιμοποίησή τους στο Εθνικό - Υπεραστικό οδικό δίκτυο , Αρτηρίες , Λεωφόρους , Οδούς που εξασφαλίζουν διαμπερείς μετακινήσεις , λόγω σοβαρών δυσμενών επιπτώσεων στα οχήματα και τους οδηγούς , ιδιαίτερα των διτρόχων.

Πρίν την εξέταση της δυνατότητας χρησιμοποίησης ''σαμαριών'' θα πρέπει να έχουν αποκλεισθεί από τη σχετική μελέτη οδικής ασφάλειας όλοι οι άλλοι τρόποι ανάσχεσης της ταχύτητας. Οι τρόποι αυτοί μπορεί να είναι : Στενώσεις οδοστρώματος με επεκτάσεις πεζοδρομίων , κεντρικές νησίδες , εφαρμογή τραχείας επιφάνειας οδοστρώματος με διαφορετικά υλικά , καθοδήγηση διαμπερών δρομολογίων (με άλλους δρόμους , οργάνωση σταθμεύσεων , παρεμβολή δενδροφύτευσης ή εμποδιων κ.λπ.).

Την σκοπιμότητα εφαρμογής των ''σαμαριών'' θα κρίνει κάθε φορά , μετά από μελέτη οδικής ασφάλειας (ανάλυση ατυχημάτων που έγιναν στην περιοχή και τις συνορεύουσες ζώνες) , η αρμόδια Υπηρεσία , όπως αυτή καθορίζεται στο αντίστοιχο άρθρο του ΚΟΚ (άρθρο 10) , με δεδομένο ότι συντρέχουν για την οδό οπωσδήποτε οι παρακάτω προυποθέσεις :

α. Εξυπηρετεί αποκλειστικά τοπική και όχι διαμπερή κυκλοφορία οχημάτων.

β. Δεν δέχεται συχνή κυκλοφορία φορτηγών , λεωφορείων , οχημάτων που εξυπηρετούν μονάδες άμεσης επέμβασης (νοσοκομειακών , πυροβεστικών κ.λπ.).

γ. Εμφανίζει κυκλοφοριακό φόρτο μικρότερο από 30 οχήματα/ώρα.

δ. Μπορεί να δεχθεί εφαρμογή ανώτατου ορίου ταχύτητας κίνησης των οχημάτων 30 χλμ/ώρα χωρίς να δημιουργείται κυκλοφοριακό πρόβλημα.

Σε όσες περιπτώσεις εφαρμοσθούν τα ''σαμάρια'' , θα πρέπει οι οδοί στις οποίες τοποθετούνται να εντάσσσονται μέσα σε μία ευρύτερη περιοχή γειτονίας , που θα κυκλοφορούν κυρίως πεζοί (πλατείες , πάρκα , εκκλησίες , σχολεία κ.λπ.).

Η τοποθέτηση ''σαμαριών'' πρέπει να επισημαίνεται με σαφήνεια , ώστε να γίνεται έγκαιρα αντιληπτή η ύπαρξή τους από τους οδηγούς , τόσο κατά την ημέρα (με χρωματισμό κρασπέδων , με πινακίδες αναγγελίας κινδύνου και ρυθμιστικές) , όσο και κατά την νύχτα (με ηλεκτροφωτισμό , αντανακλαστικά στοιχεία κ.λπ.).

Με βάση όλα τα παραπάνω , μπορούν να χρησιμοποιηθούν δύο τύποι εγκάρσιων υπερυψωμένων λωρίδων οδοστρωμάτων :

α. Ο ''κυκλικός'' τύπος με 3,70 έως 4,00 μέτρα μήκος και 5 έως 10 εκατ. ύψος.

β. Ο ''τραπεζοειδής'' τύπος με 3,70 μέτρα ελάχιστο μήκος μεγάλης βάσεως , 2,50 μέτρα μήκος μικρής βάσεως και 5 έως 10 εκατ. ύψος.

γ. Ο ΄΄τριγωνικός'' (με στρογγυλευμένη κορυφή) τύπος με ελάχιστο μήκος 0,25 μέτρα και ύψος 0,05 μέχρι 0,07 μέτρα και μέγιστη κλίση 1: 2,25.

4. ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Τα ''σαμάρια'', αλλά και οι δρόμοι πάνω στους οποίους αυτά τοποθετούνται, πρέπει να πληρούν τις παρακάτω προυποθέσεις:

α. Το μήκος της οδού μειωμένης ταχύτητας (30 χλμ/ώρα) θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 100 μέτρα και η κατά μήκος κλίση σε ανωφέρεια ,μικρότερη του 4%.

β. Να απέχουν τα ''σαμάρια'' μεταξύ τους από 40 έως 100 μέτρα.

γ. Να τοποθετούνται σε απόσταση τουλάχιστον :

I. 20 μέτρων από την αρχή της καμπύλης σε οριζοντιογραφία.

II. 20 μέτρων από τις διασταυρώσεις με δρόμο ίδιας κατηγορίας.

III. 25 μέτρων από τις διασταυρώσεις με σημαντικότερη οδό.

IV. 20 μέτρων από γραμμές τραίνου.

V. 40 μέτρων πριν το τέλος αδιεξόδου.

δ. Ειδική μέριμνα πρέπει να λαμβάνεται στην τοποθέτηση του πρώτου ''σαμαριού'' , ώστε η ταχύτητα προσέγγισης να είναι ήδη μειωμένη , όπως στη συνέχεια εξόδου από καμπύλη και σε θέση ορατή από πλευράς μηκοτομής της ερυθράς.

Για την κατασκευή των ''σαμαριών'' μπορεί να χρησιμοποιηθεί ασφαλτόμιγμα , σκυρόδεμα ή προκατασκευασμένα στοιχεία από σκυρόδεμα (κυβόλιθοι) ή πλαστικό υλικό (πολυουρεθάνη) , ή ελαστικό υλικό.

Από τα υλικά αυτά, το ευκολότερο εφαρμοζόμενο είναι το θερμό ασφαλτόμιγμα , όπως αυτό που χρησιμοποιείται στις στρώσεις κυκλοφορίας των οδών. Προτείνονται ωε καταλληλότεροι οι τύποι Β και Γ κυκλοφορίας της Π.Τ.Π.Α. 265. Μπορεί επίσης να γίνει και συνδυασμός των παραπάνω υλικών , όπως πλαστικού και σκυροδέματος ή πλαστικού και κυβολίθων.

Σε όλες τις περιπτώσεις θα πρέπει να εξασφαλισθεί η επαρκής θεμελίωση ή πρόσφυση του υλικού του ''σαμαριού'' με το υπάρχον οδόστρωμα ή στερέωση , είτε με την προεργασία της επιφάνειας (απόθεση, εκσκαφή κ.λπ.) , είτε με τη χρήση του κατάλληλου συγκολλητικού (π.χ ασφαλτική επάλειψη), είτε με τη χρήση του ελάχιστα απαιτούμενου αριθμού κοχλιών (3 κοχλίες τρέχον μέτρο τουλάχιστον).

Τέλος, επισημαίνεται ότι στα συμβατικά τεύχη κατασκευής ''σαμαριών'' θα πρέπει να προβλέπεται χρόνος εγγύησης της κατασκευής 24 μήνες.