Υλικές ζημιές από ανωμαλίες του οδοστρώματος

Ο Συνήγορος του Πολίτη ήδη από το δεύτερο έτος λειτουργίας του (1999) έγινε αποδέκτης ενός μεγάλου αριθμού αναφορών με αίτημα τη διαμεσολάβηση της Αρχής προς τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ κυρίως βαθμού (Δήμοι και Κοινότητες), προκειμένου οι τελευταίοι να προβούν στην αποκατάσταση ενός ορισμένου τύπου υλικών ζημιών.

Στις περιπτώσεις αυτές ζητήθηκε η άμεση, δηλαδή χωρίς προσφυγή στα δικαστήρια, χρηματική ικανοποίηση των πολιτών για βλάβες που υπέστησαν τα οχήματά τους από κακοτεχνίες του δημοτικού οδικού δικτύου (λ.χ. λακκούβες, τομές, κλπ), οφειλόμενες σε έλλειψη συντήρησης ή αδυναμία διατήρησης αυτού σε κατάσταση που να ανταποκρίνεται στον λειτουργικό του προορισμό. Τα αιτήματα αποζημίωσης των πολιτών αφορούσαν και ατυχήματα από πτώση κλαδιών ή κορμών δένδρων, μετακινήσεις κάδων απορριμμάτων, έργα από τις οικείες τεχνικές υπηρεσίες καθώς και από άλλες παρεμφερείς αιτίες.

Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων οι εμπλεκόμενοι ΟΤΑ αρνήθηκαν να καταβάλουν οποιαδήποτε αποζημίωση απορρίπτοντας είτε εμμέσως το σχετικό αίτημα, χωρίς δηλαδή να απαντούν επί της ουσίας ή καθυστερώντας υπερβολικά την απάντησή τους ή μη απαντώντας καθόλου, αποθαρρύνοντας τον ζημιωθέντα στη διεκδίκηση του αιτήματός του. Ακόμη, πολλές φορές οι αρμόδιες υπηρεσίες ζητούσαν δικαστική απόφαση για να προχωρήσουν σε καταβολή αποζημίωσης, κάτι που είναι στις περισσότερες περιπτώσεις ανέφικτο και υπερβολικά δυσμενές αφού το ύψος της απαίτησης είναι κατά κανόνα πολύ μικρότερο των δικαστικών εξόδων για την διεκδίκησή της.

Η νομική βάση των εν λόγω αιτημάτων αποζημίωσης εντοπίζεται στις διατάξεις περί Αστικής Ευθύνης των οργάνων του Δημοσίου και των ΟΤΑ (άρθρα 105 και 106 Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα), στις οικείες διατάξεις του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (ΠΔ 410/95, άρθρο 24) και του Ν. 3155/1955 (περί κατασκευής και συντηρήσεως οδών), στις γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου, όπως είναι η αρχή της χρηστής διοίκησης. Δυστυχώς, η ικανοποίηση των αιτημάτων αυτών πολύ συχνά προσέκρουσε σε σημαντικές δυσκολίες ανεξάρτητες από τη βασιμότητα του εκάστοτε αιτήματος.

Σε πολλές αναφορές οι πολίτες ζητούν από την Αρχή να τους ενημερώσει σχετικά με τον τρόπο διεκδίκησης των αιτημάτων αυτών. Για το λόγο αυτό επισημαίνεται ακόμη ότι (α) η ευθύνη των ΟΤΑ είναι αντικειμενική, δηλαδή δεν χρειάζεται να αποδεικνύεται, αλλά τεκμαίρεται ότι υπάρχει εξυπαρχής, (β) η διεκδικούμενη αποζημίωση αφορά σε έξοδα και δαπάνες από υλικές ζημίες και μόνον (όχι ηθική βλάβη ή διαφυγόντα κέρδη, πολύ δε περισσότερο ψυχική οδύνη), (γ) απαιτείται προηγούμενη αίτηση του ενδιαφερόμενου η οποία πρέπει να περιλαμβάνει την ακριβή περιγραφή του περιστατικού και να συνοδεύεται από ένα δημόσιο έγγραφο το οποίο αποδεικνύει το πραγματικό του περιστατικού (Έκθεση Τροχαίας ή οικείου Αστυνομικού Τμήματος) και παραστατικά τα οποία αποδεικνύουν το ύψος της οικονομικής απαίτησης (τιμολόγια επισκευής ή προτιμολόγια).

Για τους παραπάνω λόγους η Αρχή, μετά από μελέτη ενός μεγάλου αριθμού υποθέσεων και αφού κάλεσε σε διαβούλευση τους αρμόδιους φορείς (Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων, Ελεγκτικό Συνέδριο κλπ) προέβη στην εκπόνηση και σύνταξη Ειδικής Έκθεσης με τίτλο «ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ - Η περίπτωση υλικών ζημιών σε οχήματα από ανωμαλίες του οδοστρώματος ή άλλες παρεμφερείς αιτίες», στην οποία αναλυτικά περιγράφεται το πρόβλημα και υποδεικνύονται οι τρόποι επίλυσής του.

http://www.synigoros.gr/dimotis/oximata_01.htm